Deskiñ ha Komz Brezhoneg
Kentel Brezhoneg - Genver 2023
AR C'HORF hag AN AMZER-VREMAN stumm-boaz
1. Klask gêrioù ha Tro-Lavarioù war ar c'horf
• 1.1.) - Geriaoueg war ar c'horf
penn➣ tête
klopen➣ crâne
empenn➣ cerveau
blev➣ cheveux
dremm➣ visage
tal➣ front
lagad - daoulagad➣ yeux
abrant - divabrant➣ sourcil(s)
malvenn° (où, ier)➣ paupière(s)
blev-malvenn (coll)➣ cils
kroc'hen➣ peau
roufenn°➣ ride
• • • • • • • • • • • •
kil-penn➣ nuque
korzailhenn➣ gorge
gouzoug➣ cou
aval-gouzoug➣ pomme d'Adam
skoaz° - divskoaz➣ épaule(s)
bruched➣ poitrine
bronn (divronn)➣ sein
begel° (ioù)➣ nombril
• • • • • • • • • • • •
ezel (izili)➣ membre(s)
brec'h° (ioù) - divrec'h➣ bras
ilin (où) - daouilin➣ coude(s)
arzorn - daouarzorn➣ poignet(s)
dorn (ioù) - daouarn➣ main(s)
biz (ied)➣ doigt(s)
biz meud➣ pouce
biz yod➣ index
biz bras➣ majeur
biz gwalen➣ annulaire
biz bihan➣ auriculaire
• • • • • • • • • • • •
gwad➣ sang
skevent➣ poumons
stomog➣ estomac
lounezh➣ rein
askorn (eskern)➣ os (les os)
atel➣ squelette
skouarn° - divskouarn➣ oreille(s)
fri➣ nez
fronell°➣ narine
barv (coll)➣ barbe
mourroù➣ moustache
mourenn(où)➣ poil(s), moustache
genou➣ bouche
dant - dent➣ dent(s)
teod➣ langue
muzelloù➣ lèvres
elgezh (groñj)➣ menton
chink➣ menton
• • • • • • • • • • • •
kalon°➣ coeur
kof➣ ventre, abdomen
korf-bras➣ tronc
kein (où)➣ dos
kalc'h (ioù)➣ pénis
forzh (ier)➣ vagin(s)
revr➣ cul, derrière
feskenn (où)➣ fesse
• • • • • • • • • • • •
ezel-uhel (izili-uhel)➣ membre(s) inférieur(s)
lez° - divlez➣ hanche(s)
gar° (où) - divhar➣ jambe(s)
morzhed° (où, morzhidi)➣ cuisse(s)
glin (où) - daoulin➣ genou(x)
kof-gar➣ mollet
ufern (ioù) - daouufern➣ cheville(s)
troad (treid)➣ pied(s)
seul (ioù)➣ talon(s)
biz-troad➣ orteil
ivin (où)➣ ongle(s)
• • • • • • • • • • • •
bouzellenn➣ intestin
avu➣ foie
felc'h➣ rate
troazh➣ urine
staot➣ pipi
kigenn (où)➣ muscle (s)
• 1.2. - Tro-lavarioù war ar c'horf
Biskoazh kement all !...Pevar lagad d'ar marc'h dall !Incroyable ! quatre oeils à un cheval aveugle.
Ma ne skuizho ket an dorn, ar bara na vo ket graet !Si on ne se fatigue pas la main, le pain ne sera pas fait.
Hon c'horf a dle bezañ yac'h, hon izili gwevn ha nerzus !Notre corps doit être sain, nos membres agiles et forts.
An disleviñ-gên a ya eus ur genou d'eben e-lec'h egile !Le baillement va d'une bouche à l'autre.
An hini a zo lemm e deod, a rank kaout ur jod dir !Celui qui a la langue aiguisée doit avoir une joue d'acier.
Teod hir ! dorn berr !Longue langue, main courte.
A-raok komz grit nav zro gant e teod en ho kenou !Avant de parler, faites neuf tours avec la langue dans votre bouche.
Magit mat ho korf hoc'h ene a chomo pelloc'h e-barzh !Nourrissez bien votre corps, votre âme y restera plus longtemps.
Neb a zo lemm e deod a dle bezañ kaled e skouarn !Quiconque a la langue aiguisée doit être dur d'oreille.
Propoc'h eo ur fri bras evit daou vihan !Plus propre est un grand nez que deux petits.
Paotr bihan giz kozh berr e divhar, hir e gof !Les garçons d'autrefois avaient de courtes jambes et un grand ventre.
Penn kefeleg( tête de linotte )
• 1.3. Dont da sonj eus Kemmadur (da skouer war ar c'horf)
| Kof | Penn | Teod | Genou | Gwad | Biz | Muzelloù | Dorn | |
| MA | c'hof | fenn | zeod | |||||
| DA | gof | benn | deod | c'henou | wad | viz | vuzelloù | zorn |
Tro da vizied-meud➣ tourne toi les pouces
Skrab da benn (skrabat)➣ gratte toi la tête
Diskouez da zorn din➣ montre moi ta main
Savit ho prec'hioù➣ levez vos bras
Pleg da c'hlin➣ plie ton genou
2. Exprimer une date - Kentel 13 OULPAN 2
a : Ar bet emaomp hiziv?
b : N'on ket sur, gortoz... An nav warn-ugent a-viz Meurzh.
a : Ha peseurt deiz e tistroio Pamela deus Boulan-Mator ?
b : N'eo ket Boulan-Mator, Oulan-Bator an hini eo ... D'ar bemp a-viz Ebrel.
a : D'an deiz-mañ penn-sizuhn !
b : Ya, diriaou a zeu. Pegeit zo ne'c'h eus ket gwelet anezhi ?
a : Se a ra daou viz, tri devezh, pemp eurvezh ha... teir munutenn.
b : Parfetaat a ri ur wezh bennak peotramant chom sot da viken ?
3. An araogen "OUZH DIOUZH DEUZH" - Kentel 14 OULPAN 2
a : Drailhet eo an traoù etre da c'hoar ha Yann ?
b : Ya, echu eo abaoe un dek devezh bennak.
a : Petra en deus graet Yann c'hoazh ?
b : N'ouzon ket dre just, met ma c'hoar zo fuloret outañ.
a : Disheñvel-mat int an eil diouzh egile, n'int ket ?
b : Eo... ha Yann a blij dezhañ lugerniñ ouzh ar merc'hed all...
a : Ha peanaos emañ kont gant da c'hoar, n'eo ket re drist ?
b : Eo, 'm eus aon, met ne bado ket pell...
4. An araogen "Deuzh - Eus" - Kentel 15 OULPAN 2
a : Perak (abalamour da betra) ne rez nemet sellet ouzhiñ (deuzoudon)?
b : N'ec'h eus ket gwelet da benn ar mintin-mañ ?
a : En em gavet e oan gant Tina dec'h da noz er Macumba, Tina Kere eus Karaez,
soñj ec'h eus anezhi (deuzouti) ?
b : Ya, ya, soñj mat em eus anezhi (deuzouti)... Hag eus he c'hoar ivez.
a : Domaj eo ne oas ket deuet, ur strollad samba a oa ha ne oa ket fall.
b : Eus pelec'h e oa ar sonerien ?
a : Daou anezho (deuzouto)a oa Bretoned hag ar re all a oa Brazilianed.
5. An Amzer-vremañ stumm-boaz - Kentel 16 OULPAN 2
a : Pelec'h e tremeni da vakansoù en hañv-mañ ?
b : War Inizi Kergelenn, evel bep bloaz...
a : Ne gavez ket hir an amzer eno ?
b : Nann avat, atav (dalc'hmat) e kavan traoù d'ober, ne vezan ket enoeet morse.(james)
a : Petra a rez pa vez dirollet an amzer, gwriat, ober stamm ?
b : Pa vez re fall an amzer e choman er gwasked ha ne zisplij ket din.
a : Ne vezez ket klañv war vor pa rankez tapout ar vag ?
b : Nann, war mor ne vezan ket diaes morse (james)...
• 5.1. - Bezañ en amzer-vremañ stumm-boaz
| 'vezan - (vên) | je suis | 'vezomp - (vêmp) | nous sommes |
| 'vezez - (vêz) | tu es | 'vezit - (vêc'h) | vous êtes |
| 'vez | il/elle est | 'vezont - (vênt) | ils/elles sont |
• 5.2. - Lakaat e brezhonneg - Lakaat e galleg
1• Quand il fait chaud je reste à la maison.➣ Pa vez tomm an amzer e choman er gêr
2• Que faites-vous quand vous êtes en Bretagne ?➣ Petra a rit pa vezit e Breizh ?
3• Quand ils sont soûls, ils parlent beaucoup.➣ Pa vezont mezv, e komzont kalz.
4• Tu es toujours en train de manger.➣ Atav e vezez o tebriñ.
5• Il arrive souvent de devoir dépenser.➣ Alies e vez ret dispign.
6. Hors Leçon - Le Participe Présent
• Le participe présent
– Cours de l'action
Emañ ar c'hafe o virviñ !➣ le café est en train de bouillir !
An holl dud a oa oc'h erruout.➣ tout le monde était en train d'arriver
Ouzh da c'hervel e oan.➣ j'étais en train de t'appeler
– Simultanéité
C'hwibanat en ur labourat.➣ iffler en travaillant
Anzavet en deus en ur ruziañ.➣ il a avoué en rougissant
Arabat eo pellgomz en ur vleinañ.➣ il ne faut pas téléphoner en conduisant
– Moyen
Dre faziañ eo e tesker.➣ c'est en se trompant qu'on apprend
Deuet on a-benn dre e zoullañ.➣ j'ai réussi en le perçant
Divorailhet e vez dre bouezañ aze.➣ ça se déverrouille en appuyant là